ác
giả Bounthanh Sirimoungkhoune là người Việt sanh đẻ ở Lào. Quê quán Ba
Mẹ ở làng Riệc, tỉnh Thái Bình, Việt Nam. Truyện được viết đầu tay, phần
nhiều truyện được chính tác giả trải nghiệm thật sự khi còn sinh sống ở
Lào. Mời các bạn đọc thêm truyện sẽ rỏ.
Truyện 1:TRỤM CỦI
Chuyện
kiêng kỵ trong nền văn hóa của mỗi nước mỗi khác nhau, nước Lào là một
nước nhỏ, cũng bao la với niềm tin và kiêng kỵ trên con đường tâm linh.
Đám ma táng theo truyền thống của người Lào, người nào mà bệnh tật hay
tai nạn chết ngoài nhà thì phần nhiều người ta sẽ đem xác đó về chùa để
tụng niệm trước khi đi thiêu táng. Nhớ lại một câu chuyện tâm linh đã
xảy ra ở chùa Visoun làng tôi, mà tôi không được ở trong hiện trường
ngày đó, ngày sau chiều tôi hay ra sân chùa mà rộng bao ngao bát ngát đó
chạy chơi thể thao, đầy người trong đám ma đó đang rối tung với chuyện
ma đã xảy ra đêm hôm qua, tôi chạy tới ngồi xuống bàn và nghe chuyện kể
mà đã xảy ra đêm qua dài đằng đẳng mà không có ai để ý tới, tôi ngồi
nghe mà thấy gợn hồn lạnh tóc gáy nổi da gà với câu chuyện xảy ra đêm
qua: Một làng xa thành phố 8 km bên kia của sông mêkông, Luang
Prabang,một ông già 75 tuổi bệnh khẩn cấp, xuống thuyền và trở gấp về
thành phố, khi gần tới bệnh viện thì ông đã qua đời, xác của ông đã được
đem về chùa Visoun làng của tôi, người làng già trẻ ai cũng xuống
thuyền xuôi về thành phố, ông cũng có 3 đứa con lập gia đình sinh sống ở
thành phố đã lâu, sân chùa ngập đầy bóng người, nơi nấu cháo nấu ăn cho
người đến chia buồn thì xa nơi người cỡ hơn 40 thước mờ mờ ánh đèn
thôi, để tránh khói củi khói bếp bay tới nơi người ngồi. Người quen biết
với con cái của ông, trong thành phố tấp nập rau cỏ, thịt, gà, cá mắm
cúng bái để nấu ăn, lan can chùa là nơi người gìa nghỉ ngơi và ngủ cho
đến xong đám ma mới trở về làng.Nơi nấu ăn thênh thang với sân chùa về
phía bên cạnh chùa, hai cái đèn dầu trên cái bàn lớn mà gần 10 chục cô
đang quây quần nấu ăn cho kịp khách chia buồn, 3 cái bếp đầy lửa, mỗi
bếp trụm vào nhau bằng 3 cục đá lớn: bếp nấu nước cà phê, bếp nấu ăn,
bếp nấu cháo với những cấy củi bằng bắp chân, bắp đùi dài 3-4 thước.Gia
đình ông này là người khá giả trong làng, con cái cũng sống trong thành
phố đã lâu, nên sân chùa cũng êm ấm với bóng người đến chia buồn.Nào ngờ
có câu chuyện lạ đã xảy ra từ đêm đầu mà không ai phát hiện, đến đêm
thứ 2 mới có người gặp chuyện lạ và sáng thứ 3 là ngày mới ầm ĩ nhau thì
tôi cũngcó mặt ở đó, và tối này là tối cuối cùng tôi sẽ đến chia buồn
hay là có cái tánh tò mò về chuyện ma cũng đúng, ngày mai là ngày đem
xác đi thiêu táng rồi, trong lời kể đó là: Trong chiều của ngày đầu tiên
đó, sau khi lửa cháy đầy đủ 3 cái bếp rồi thì mấy người đàn ông trở về
nơi để hòm, để cho mấy cô làm việc bếp. Trong đêm đầu 7-8 giờ đã tối
mịt, vừa nấu ăn, chọc ghẹo, nhiều người cũng là cơ hội gặp nhau, và bao
nhiêu chuyện kể vui, những cái bếp ở sân chùa hoang gió thổi vậy, một cô
bước đi trụm củi, thì bỗng nhiên ở phía sau tối mịt đó có một ông già
người ốm ốm đi tới và nói: "Các con nấu ăn đi, để ông trụm củi cho”, mờ
mờ với ánh đêm, đến bàn nấu ăn của mấy cô đó còn phải thắp đèn dầu thêm,
nói xong ông mỉm cười và ngồi lên cây củi quay ngang, xa cái bếp 3-4
thước chờ trụm củi cho mấy cô, vừa nấu ăn vừa chọc nhau thì cỡ 30 phút
thì ông già đó lại bước tới bếp và trụm củi cho rồi lại về ngồi chỗ cũ
và ông cũng không đi đến nơi cúng bái và cũng không có trò chuyện với
ai, có khi thấy ông ngó về chỗ tối thôi, một cô hỏi: ông có uống cà phê
gì không: đôi mắt ông ngó thẳng vào cái bếp và lắc đầu nhè nhẹ thôi, đến
khi 12 giờ đêm xong nồi cháo, cô lại hỏi tiếp: "Ông ơi nửa đêm rồi ăn
chút cháo cho ấm bụng”, ông vẫn ngó bếp và lắc đầu nhè nhẹ rồi đứng dậy,
một cô mới nói: "Nhiều người không có ăn của nhà người chết mà xác còn
chưa đi thiêu tang”, cô nói tiếp: "Cám ơn ông, trụm củi cho các cháu,
cây củi cũng đủ nặng mệt cho các cháu, cám ơn ông đến chia buồn và giúp
đám tang và mời ông mai đến giúp và chia sầu với đám tang”, ông gật đầu
nhè nhẹ rồi đi về đằng hướng sau chùa và chìm vào trong bóng tối mất.
Nơi đám ma, người ngủ nghỉ ngơi, người chơi bài, tiếng chọc, tiếng vui,
tiếng cười cững từ từ chào tạm biệt về, còn thân nhân người làng trôi
vào đêm khuya cho tới sáng mai. Ngày thứ 2, tất cả mọi chuyện đồ sài đồ
nấu ăn, rượu ca phê được sắp soạn gọn gàng trước đêm về, không giống như
ngày đầu tiên (hôm qua), tà dương sắp chào sân chùa bắt đầu tiếng chào
tiếng thăm trôi vào đêm, người trong làng của tôi sau cơm và tắm rửa thì
cũng nhiều người dạo bước lên chùa ngồi trò chuyện vui sầu với đám ma,
đằng phía ở bếp bắt đầu bận rộn, cà phê, trà với nồi cháo lớn đêm khuya.
8 giờ đêm hôm thứ 2 mấy cô nôi trợ đang bận rộn rau cỏ thịt cá đó, một
ông già tóc bạc trắng vẫn ngồi như đêm hôm qua quay ngang vào cái bàn
mấy cô nấu ăn rồi ngó thẳng vào bếp và trông nom bếp giúp các cô, đầu
tối là giờ người đến cúng thăm viếng, mấy cô làm việc bếp thì quá bận. 9
giờ đêm người thăm viếng đã dịu xuống, đông đủ người ngồi chơi từng bàn
từng bàn trước lan can chùa, mấy cô nhà bếp được nghỉ ngơi một chút chờ
bận nồi cháo gà lớn nửa đêm khuya cho người chia buồn đám ma qua đêm.
Ông già tóc trắng đó vẫn lăng nhăng với mấy cây củi dài 3-4 thước đó với
bóng tối mờ mờ hình dáng ông mà không ai để ý tới, đêm xuống ngày thứ 2
thì người tới nhiều hơn ngày đầu, nhiều người mới biết tin ông chết
cũng có. Trôi vào gần nửa đêm, bát cháo gà nóng hổi đã được mời đón
khách đến đám ma tất cả mọi người, mấy cô ở bếp ngồi ăn trước khi nhặt
và rửa cả 100 cái chén trong nửa đêm, một cô hỏi: "Từ đầu tối đến giờ,
ông không ăn gì cả, không đói sao, con làm cho ông một tô cháo nóng
nghe”, ông già tóc trắng phơ ngồi nghiêng vào mấy cô chỉ thấy nửa khuôn
mặt ông, ông mỉm cười nhẹ và lắc đầu, không tiếng trả lời và cũng không
quay mặt lại, ngồi lặng, cô đó mới nói tiếp: "Coi ông già này hình như
quen quen ở đâu, hình như từ đêm hôm qua trong lòng tôi như thấy quen
thuộc nhau với ông”, hai cô làm bếp nữa cũng nói: "Ngó chiều ngang ông
ngồi mờ mờ tối như vậy, như có cái quen thuộc, mỗi lúc mà mình nấu ăn
khi tôi ngó về đằng ông già tóc trắng mờ mờ tối đó giống như mình đã
quen thuộc với ông đã lâu năm”, mấy cô thì thầm nhau, ông già tóc bạc
vẫn ngồi im lặng ngó 3 cái bếp, mấy cô đi nhặt tô chén về rửa rồi ngồi
trò chuyện nhau, giờ đã bước vào quá nửa đêm rồi, mấy cô đang ngồi nghỉ
ngơi với ly càphê nửa đêm một látthì bỗng đột ngột có tiếng một người
đàn ông cỡ 40 tuổi đứng đằng sau mấy cô và lên tiếng nói: "Các cô có còn
bát cháo nóng nào không? cho tôi xin một chén, tôi mới nghe tin ông
chết, người làng của tôi và tôi cũng từ tỉnh khác về và tôi mới chạy đến
chùa ngay lập tức”, mấy cô nói: "Cháo gà nóng còn nhiều anh ơi, khỏi
lo, em đi múc cho anh một tô”, nói xong cô đứng lên tay cầm cái tô và đi
thẳng về nồi cháo, khi múc cháo bỏ vào tô rồi, quay lại hướng anh chàng
đứng thì không thấy anh chàng nào nữa, cô hỏi bạn, mấy cô nói: "Tôi
không được để ý vì đang nói chuyện vui nhau”, cô cầm tô cháo đứng ngơ
ngác một lúc rồi để tô cháo trên bàn và nói: "Chọc ghẹo nhau như vầy
cũng có sao, ai vậy và cô ngó về đằng đám ma cũng không có ai đứng hay
đi”, tất cả ngồi im lặng chơi bài hay đang ngủ, thêm một cô bạn mới nói
có khi là ma dọa đó, cô khác cũng nói có khi là ma, khi nghe tiếng tôi
cũng quên ngó về đằng sau coi là ai, đằng trước thì bỗng ông già tóc
trắng đứng dậy, mấy cô hỏi: "Ông về rồi sao, có lấy gì về ăn đêm không,
chúng con gói hay bỏ vào hộp cho ông đem về, ông giúp đám ma 2 đêm đến
khuya”, ông già đứng quay lưng, dừng bước và lắc đầu nhè nhẹ rồi tiếp
tục dạo bước chậm chậm vào trong bóng đêm mờ, còn mấy cô thì hỏi nhau và
thắc mắc với chuyện xảy ra: Người đứng đằng sau xin tô cháo đó biến
đâu mất lẹ như vậy, chỉ biết lắc đầu thôi. Sáng mai đã tới, ngày thứ 3
kéo dài nỗi lòng thương tiếc của thân nhân và cái tạm biệt của người
chết đi mà không quay lại nữa, cái mệt mỏi của hết mọi người còn đêm nay
nữa, tối thứ 3 là tối mà tôi để ý câu chuyện có người đến xin bát cháo
nửa đêm rồi biến mất, tôi tan học ngày thứ 6 cuối tuần về tắm rửa rồi ăn
cơm chiều xong đi lững thững đến chia buồn với đám ma, một cái bàn cỡ
7-8 người ngồi, tôi cũng quen 1-2 người ở bàn đó, tôi hỏi: "Đêm qua nghe
nói có ma đến xin bát cháo rồi bỏ đi có phải không?” Một cô em gái nói,
nơi nấu ăn dù có tối tối mờ mờ nhưng đâu phải một người nghe đâu, ai
nấu ăn ở đó đều nghe và biết hết, tôi đứng lên để đi ra nơi nấu ăn coi
thì bỗng có tiếng gọi hỏi nhau ầm ĩ của thân nhân và người già cả nơi đó
ai cũng quay mặt lại ngó một người đàn ông tuổi cỡ 40, đó là một người
làng, thân cận với gia đình người chết, anh trả lời: Hôm qua tôi về đã
gần nửa đêm, bà xã nói tôi mới lẹ bước đến chùa từ đêm qua cỡ 1 giờ
sáng, và tôi quá đói mới đến xin bát cháo, nói tới đây tất cả mọi người
quay mặt lại, mấy cô nhà bếp cũng chạy tới và hỏi: "Đêm qua là anh đến
xin các em bát cháo rồi biến mất, các em tưởng là ma, sao anh quá lẹ
vậy”, anh trả lời: "Phải là ma”, anh nói tiếp, xôn xao cả ngày rồi
chuyện ma xin cháo. Giờ ai cũng lắng tai nghe, khi mà tôi đứng chờ cô đi
múc cháo cho tôi đó, đống củi bên cạnh cái bếp có một ông già tóc trắng
ngồi đó và các cô có thấy ông đó không? mấy cô nhà bếp nói: "Có chứ,
một ông già tóc trắng đó giúp trụm củi cho chúng tôi mà, cả 2 đêm rồi”,
anh chàng im giọng một lát ngó mặt mấy cô rồi nói: "Các cô có biết không
hay để ý gì không?” hai lỗ tai của tôi đang đứng thẳng lên trời chờ
nghe, anh đó nói tiếp: "Ông già tóc trắng mà giúp các cô đó là ông mà
đang nằm trong cái hòm đây nè, các cô hiểu không? hình này là ông nhuộm
tóc chụp, các cô là tôi có chạy không?” tôi đừng hình, lạnh tóc gáy, tóc
tai đứng sững lên tại chỗ, tôi muốn gọi các cô mà nói không được và tôi
cũng không biết tôi chạy về tới nhà lúc nào, bà xã tôi gọi tôi gần nửa
tiếng tôi mới tỉnh, tóc tai tôi như cầm đâu rụng đó, tôi đắp chăn chùm
đầu đến sáng chẳng ăn uống gì hết. Mấy cô nấu ăn cũng bàng hoàng và nói:
- Nếu tối nay không có đàn ông đến giúp chúng tôi sẽ không làm nữa
và đi về luôn, thân nhân đám ma phải gọi đàn ông đi giúp mấy cô. Trong
chùa đã tối rồi đêm nay ai ngồi chia buồn thì ai cũng như ai vừa ngồi
vừa ngó trước ngó sau, đúng là lời nói của người Lào nói: "Sợ ma đi
đường thì ngó trước ngó sau, sợ ma đêm ngồi cũng ngó trước ngó sau cả
đêm”. Trong đêm đó tôi hết cái tánh tò mò muốn thấy ma, mà lại sợ cả đi
vệ sinh nữa, gai ốc gai sầu riêng nổi lên từng trạm từng trạm không
ngừng, đôi mắt thì không giám ngó vào nơi tối của chùa, lạnh tóc gáy
từng trạm cả đêm, mồ hôi chân tay toát lạnh, tôi chỉ lắng tai nghe chờ
có ai hay người già nào từ gĩa về đằng phía nhà tôi thì tôi chạy theo,
nếu không thì tôi phải ngủ ở chùa đến sáng, thì bỗng nhiên trời giúp có
hai ông bà đứng lên đi về qua ngõ về nhà tôi thì tôi mới thoát khỏi nạn
sợ ma đó.
